Deze groepstentoonstelling brengt werk van Natascha Sadr Haghighian, Judith Hopf/Deborah Schamoni, Ines Schaber en Stefan Pente die zich allemaal toeleggen op verschillende facetten van geestverschijnselen – begrepen als afwezigheden, gevangen in een paradoxaal heden of een onderbroken verleden dat gedwongen is terug te keren. Daarbij gaat het er niet om geesten zichtbaar te maken, maar om een onderzoek naar de onderlinge machtsverhoudingen, de institutionele verschijningsvormen ervan en de vormen van ‘verlichting’ die schaduwen en patronen produceren. Het stelt bovendien de mogelijkheid in vraag om met die geesten te spreken en hun transformatiepotentieel te ontketenen.

Ines Schaber mijmert over latente beweging in de fotografie en de mogelijkheid ervan om te reizen in ruimte en tijd. Uitgaande van foto’s van arbeiders uit Pennsylvanië neemt zij beelden die Lewis Hine, een pionier van de sociale documentaire fotografie, in 1910 maakte voor het National Child Labor Committee. Deze beelden worden het vertrekpunt van een reis door het nog amper als dusdanig te herkennen landschap van de mijnstreek. In een voormalige kalksteenmijn ligt daar een van de grootste commerciële beeldarchieven van vandaag opgeborgen: Corbis de firma van Bill Gates die 70 miljoen beelden te koop aanbiedt op het internet, waaronder enkele foto’s uit de serie van Hine. De overlapping van deze twee momenten stelt vragen over fotografie als instrument van iets dat kan reizen, zichzelf vermenigvuldigen, verschijnen op verschillende plaatsen en spreken met zijn omgeving.

Judith Hopf werkt met de spoken van de burgerlijke samenleving. Hoe schrijven de poging tot controle, de verdediging tegen ziekelijke angsten en de ideologie van de complete transparantie zich in op het lichaam en het verbeeldingsvermogen? Benevens een serie beelden wordt er in de tentoonstelling nieuw videowerk gepresenteerd dat zij realiseerde met cineaste Deborah Schamoni. Die video, die de metafoor van de skelettendans gebruikt, houdt zich bezig met de afbeelding van geestverschijnselen in de institutionele ruimte op zoek naar bruikbare rituelen om hen een plaats te geven als vertegenwoordigers van de onderdrukten.

Stefan Pentes onderzoek draait rond de machtsstructuren die taal definiëren in de context van representatie en zelfrepresentatie in die groepen van de samenleving die, ook door zichzelf, minderheden worden genoemd. Het werk, een combinatie van geschreven tekst en video, suggereert een verband tussen iemands spiegelbeeld en de vooronderstelling van te behoren tot een soort, ras, geslacht, klasse – en de cultuur van uitzondering, uitsluiting en begrenzing.

Natascha Sadr Haghighian onderzoekt de maatschappelijke mechanismen van de representatie en de constructies van insluiting en uitsluiting. Hoe wordt beslist of iemand lid mag worden van een ‘geciviliseerde gemeenschap’? Wanneer wordt iemand waargenomen als aanwezig en aanspreekbaar doorheen de stem, het imago en de belangen ervan? Hoe verliest iemand die status en wanneer wordt die herroepen? Voor de tentoonstelling maakt Natascha Sadr Haghighian twee installaties die de constituerende functie van de aanspreekvorm uitvoerig behandelen: hoe iemand wordt benoemd, beschreven en gecategoriseerd. Daarvoor baseert zij zich op materiaal uit het boek ‘Empire of the Senseless’ van de feministische romancière Kathy Acker. In verschillende samenwerkingen en gesprekken wordt dat onderzoek voortgezet in het begeleidende boek.

De 200 pagina’s tellende reader, met dezelfde titel, wordt uitgegeven door Verlag der Buchhandlung Walther König in Keulen en bevat bijdragen van en interviews met Ines Schaber, Natascha Sadr Haghighian, Stefan Pente, en Judith Hopf, alsook van en met Avery F. Gordon, Anselm Franke, Ashley Hunt, Nanna Heidenreich, Sladja Blazan, Thomas Keenan en Michael Taussig.

Curator: Anselm Franke
Tentoonstellingsarchitectuur: Andreas Müller
Media en programmering: Sven Gareis, Frank Vetter
Artistieke assistentie: Katharina Fichtner, Ute Walthausen

Met dank aan: Avery F. Gordon, Stefan Pente, Erik Wiegand, Nanna Heidenreich, Hezam Ayatollahi, Ashley Hunt, Azin Feizabadi, William Wheeler, Stephen Haswell Todd, Brian Holmes, Mathias Heyden, Dagmar Gabler, Discoteca Flaming Star, Minze Tummescheid, Arne Hector, Wolfgang Meyer, Cristina Gomez Barrio en Michael Mahalchick.

De tentoonstelling werd oorspronkelijk geproduceerd door het Berlijnse KW Institute for Contemporary Art in 2006. De tentoonstelling werd mogelijk gemaakt dankzij de ondersteuning van het Haupstadtkulturfonds in Berlijn en de Graham Foundation for Advanced Studies in the Fine Arts, Chicago.

Documentatie

Flyer