Filmvertoning 'Too Soon/Too late'

Studio 1

21.11.2009 — 20.11.2009 Film

Danièle Huillet & Jean-Marie Straub, 1981, Frankrijk/Egypte, 105 min, 16mm projectie, Engelse versie.

In juni 1980 brachten de Straubs twee weken op het Franse platteland door voor filmopnames. Ze werden gezien op onwaarschijnlijke plaatsen als Treogan, Mottreff, Marbeuf en Harville en lagen op de loer nabij grote steden als Lyon en Rennes. Hun idee over de uitvoering van dit opus 12 in hun oeuvre (zij maken al 20 jaar lang films!) bestond erin om de huidige toestand te filmen van een bepaald aantal plaatsen dat gemeld wordt in een brief die door Engels werd verzonden aan de toekomstig afvallige Kautsky.

In deze brief (offscreen ingesproken door Danièle Huillet), beschrijft Engels - versterkt door figuren - de miserie van het platteland op de avond van de Franse Revolutie. Men zou vermoeden dat deze plaatsen veranderd zijn. Wel zeker is dat ze zijn verlaten. “Het Franse platteland”, zegt Straub, “heeft een aspect van science-fiction en verlaten planeten.” Misschien leven er mensen, maar ze bewonen het lokale niet. De velden, wegen, hekkens en rijen van bomen zijn sporen van menselijke activiteit, maar de acteurs zijn vogels, een paar voertuigen, een zwak geruis, de wind.

In mei 1981 bevinden de Straubs zich in Egypte om een ander landschap te filmen. Deze keer is hun gids niet Engels maar een up-to-date marxist, auteur van de recente en gevierde ‘Class Struggles in Egypt’, Mahmoud Hussein. Opnieuw offscreen klinkt nu de stem van een Arabische intellectueel die in het Frans (maar met een accent) spreekt over de boerenopstand tegen de Engelse bezetting tot de “petit-bourgeois” revolutie van Neguib in 1952. Alweer revolteren de landbouwers te vroeg en behaalden te laat succes alleszins wat betreft de macht. Dit obsessieve herhalingspatroon vormt de ‘inhoud’ van de film. Zoals een muzikaal motief wordt bij aanvang gevestigd “dat de middenklasse hier zoals altijd te laf was om hun eigen belangen te verdedigen / dat het plebs sinds de Bastille al het werk moet doen.”

De film is bijgevolg een diptiek. Eén, Frankrijk, twee, Egypte. Geen acteurs, zelfs geen karakters en vooral geen extra's. Als er een acteur is in ‘Too Early, Too Late’, dan is hij het landschap. Deze acteur heeft een tekst te declameren: Geschiedenis (de landbouwers die weerstand bieden, het land dat overblijft), waar het de levende getuige van is. De acteur voert met heel wat talent op: de wolk die voorbij drijft, een losbarsting van vogels, een boeket bomen gebogen door de wind, een breuk in de wolkenmassa; dit is waaruit de performance van het landschap bestaat. Dit soort performance is meteorologisch. Voor geruime tijd was er niets gelijkaardigs te zien. Sinds de stille periode, om precies te zijn.

- Serge Daney

Het beeld bestaat alleen maar op het scherm als het een gedachte is: een idee dat concreet gemaakt is. Maar een idee hebben verschijnt in cinema eerst en vooral als een weerstandsactie tegen de eigenlijke mogelijkheden van cinema. Te snel of te laat kan het duidelijk worden dat exact dit cinema is: een onderlijning maken of een onderlijning wissen. In elk geval moet men een standpunt innemen, aangezien de plek van de camera er altijd toe doet; een beeld kaderen zonder er een kader omheen te maken en deze beelden aan elkaar lijmen. Het doel van het kader is om de tijd te transporteren; om hem doorheen specifieke plaatsen te dragen opdat wat mis begrepen kan worden. Men verwacht het, het komt en evenzeer kom het niet, het is altijd naar voren gebracht en tegelijk in oponthoud.

Annett Busch en Florian Schneider: Property relations, Opening van de studio’s met een presentatie van het project, achtergrond en doelstellingen.

Meer informatie: http://ofapeoplewhoaremissing.net/node/6

Taal Engels

Locatie Extra City - Antwerpen-Noord, Tulpstraat 79, 2060 Antwerpen